Τσεζάρε Φόρνι: Ο αιρετικός του ιταλικού φασισμού (Β' Μέρος)

 

Στις 28 Οκτωβρίου 1922, την ημέρα της Πορείας προς τη Ρώμη, 4.000 Μαυροχίτωνες κατέλαβαν την Παβία υπό τις διαταγές του Τσέζαρε Φόρνι. Ο ίδιος, ωστόσο, βρισκόταν στο Μιλάνο. Ο Μουσολίνι τον είχε τοποθετήσει εκεί, υπεύθυνο για την κατάληψη της βόρειας Ιταλίας. Όταν ο Ντούτσε αναχώρησε για τη Ρώμη με την ηγεσία του κινήματος, ο Φόρνι παρέμεινε στο πόστο του. Αδιάφορος για τίτλους και εξουσία, απέφευγε κάθε εμπλοκή στα «παλατιανά παιχνίδια» και σύντομα αποκλείστηκε από τις ηγετικές δομές του νέου καθεστώτος.

Μετά το Συνέδριο του Νοεμβρίου 1922, το Εθνικό Φασιστικό Κόμμα άρχισε να προσελκύει καριερίστες, μέλη των αστικών ελίτ και μεγαλογαιοκτήμονες. Ο Φόρνι, σταθερός στις επαναστατικές αρχές του πρώιμου φασισμού, αρνήθηκε να προσαρμοστεί.

Η αντιπαράθεσή του με τον κόμη Τσέζαρε Καρμινάτι ντι Μπραμπίλα, μέλος της τοπικής ελίτ και προστατευόμενο του γενικού γραμματέα του κόμματος Φραντσέσκο Τζούντα, αποτέλεσε σταθμό στην πορεία του. Ο Φόρνι τον κατηγόρησε δημόσια για την εκμετάλλευση των εργατών και την καταπίεση των αγροτών. Αν και ο Μπραμπίλα αποβλήθηκε προσωρινά από το κόμμα, επανήλθε με πολιτικές πιέσεις. Η σύγκρουση κορυφώθηκε όταν ο Φόρνι προκάλεσε τον Τζούντα σε μονομαχία με σπαθιά στη Ρώμη (25 Απριλίου 1923). Αμφότεροι τραυματίστηκαν σοβαρά και η μονομαχία έληξε χωρίς νικητή.

Το 1923, ο Φόρνι κατείχε τον βαθμό του υποστράτηγου της Πρώτης Ζώνης της Εθελοντικής Εθνοφρουράς για την Εθνική Ασφάλεια (που κάλυπτε το Πιεμόντε και τη Λιγουρία). Ένα χρόνο αργότερα, υπερασπίστηκε τα δικαιώματα της πόλης του, της Μορτάρα, απέναντι στις διεκδικήσεις του Βιτζεβάνο, προκαλώντας την οργή της κομματικής ηγεσίας. Τον Απρίλιο του 1924 αποβλήθηκε από το PNF.

Τον Απρίλιο του 1924, μετά από μια ζωή αγώνων, αποφάσισε να θέσει υποψηφιότητα για το Κοινοβούλιο με μια ομάδα αποσχιστών: το νέο Εθνικό Φασιστικό Κόμμα, με ηγέτη τον φίλο του και παλιό συνάδελφο από τις μέρες των squadra, Ραϊμόντο Σάλα, επίσης δήμαρχο.

Η λίστα τους κατέβηκε μόνο στη Λομβαρδία και το Πιεμόντε.Ο Φόρνι ήταν ο μόνος που εκλέχθηκε.

Η πίστη αυτή κόστισε. Μετά τη δολοφονία Ματεότι και την αποχώρηση των αντιπολιτευόμενων βουλευτών (Αβεντίνο), ο Φόρνι απομονώθηκε πλήρως. Ακόμη και οι σύντροφοί του από το αποσχιστικό κόμμα αποστασιοποιήθηκαν, όταν εκείνος αρνήθηκε να καταδικάσει δημόσια τον Μουσολίνι. Συγκεκριμένα είπε «Κυνηγήστε με όσο θέλετε, κύριε Πρόεδρε. Αλλά δεν θα υποκύψω, εκτός αν μου αφαιρέσετε τη ζωή. Πολεμάμε έναν ιερό αγώνα. Όχι εναντίον σας. Όχι εναντίον της κυβέρνησής σας. Αλλά εναντίον της παρακμής του κόμματος.»

Λίγο πριν τη δολοφονία Ματεότι εντωμεταξύ, έπεσε θύμα ενέδρας στον σιδηροδρομικό σταθμό του Μιλάνου από ομάδα ενόπλων. Ξυλοκοπήθηκε βίαια, αλλά κατάφερε να επιβιώσει. Παρ' όλα αυτά, δεν έπαψε να στηρίζει την κυβέρνηση με την ψήφο του.

Ακόμα κι όταν έχασε τα πάντα — ακόμα κι όταν όλοι στράφηκαν εναντίον του — δεν στράφηκε ποτέ εναντίον του Μουσολίνι. Η πίστη του Φόρνι δεν ήταν προς την εξουσία, αλλά προς το ιδανικό που πίστευε ότι ο Ντούτσε είχε κάποτε ενσαρκώσει.

Ο Μουσολίνι τον είχε εγκαταλείψει εδώ και χρόνια. Δεν του μιλούσε πια. Είχε προτιμήσει άλλους. Και όμως, ο Φόρνι δεν του γύρισε ποτέ την πλάτη.

Το 1929, ολοκληρώνοντας τη θητεία του στη Βουλή, αποσύρθηκε από τη δημόσια ζωή. Χωρίς καμία αναγνώριση, απογοητευμένος και εγκαταλελειμμένος, στράφηκε στην προσπάθεια γεωργικών έργων στην Αιθιοπία, συνεργαζόμενος για λίγο με τον περιθωριοποιημένο επίσης Ντε Βέκι. Το εγχείρημα απέτυχε και αποσύρθηκε οριστικά στη Λομβαρδία.

Πέθανε σε ηλικία μόλις 50 ετών, από σοβαρή ασθένεια, είκοσι ημέρες πριν από τη σύλληψη του Μουσολίνι. Δεν πρόλαβε να δει την κατάρρευση του καθεστώτος, ούτε να δικαιωθεί για τις προειδοποιήσεις του σχετικά με την εκφυλιστική πορεία του κόμματος.

Παραμένει μια μορφή που συμβολίζει τον ριζοσπάστη, τον αμετανόητο και ιδεαλιστή φασίστα, ο οποίος αρνήθηκε να θυσιάσει την πίστη του στο όραμα για χάρη της προσωπικής επιβίωσης. Η μνήμη του παραμένει στη σφαίρα των «τι θα είχε συμβεί αν...» — μια τραγική, όσο και αποκαλυπτική φιγούρα μιας εποχής που κατέληξε να προδώσει τον εαυτό της.